Wolna Łódź gazeta ze stycznia 1945

Wolna Łódź – pierwsza powojenna gazeta, która ukazała się w styczniu 1945 w Łodzi po opuszczeniu w dniu 19.01.1945 miasta przez niemieckiego okupanta. Gazetę wydawało Kolegium redakcyjne. Wydano łącznie 6 numerów, w języku polskim w okresie od 24.01.1945 do 31.01.1945. Gazetę drukowano w Drukarni Państwowej przy ul. Piotrkowska 86 w Łodzi, czyli w drukarni po Litzmannstädter Zeitung. Cena za 1 egz. wynosiła 0.20 gr. i każdy wydany numer liczył dwie strony. Pierwszą gazetę wolnej Łodzi wraz z Edwardem Uzdańskim (1903-1967) stworzył Henryk Rudnicki (1905-1980). Redakcja gazety w pierwszym numerze zamieściła ogłoszenie o poszukiwaniu współpracowników, jak literatów, reporterów, dziennikarzy czy pomocników w charakterze sekretarki, stenopistki, buchalterów i nedystów. Gazeta w wersji elektronicznej dostępna jest w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Łódzkiego, zdygilizowana jako gazeta z terenu Łodzi, i dofinansowana ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę.

“Otwieramy pierwszą polską gazetę łódzką. Pięć z górą lat nie widziało światła dziennego słowo prawdy, słowo walczącego narodu, słowo ludu. Przez pięć lat z górą lat tylko w podziemiach walczącej Polski, bohaterskiej Warszawy, nieugiętej, polskiej Łodzi innych miast i wsi naszego kraju rodzić się mogła polska prasa – oręż jedności i walki narodu, przyjaciel walczącego o wolność Ojczyzny patrioty.”
“Otwieramy pierwszą łódzką gazetę w Polsce Demokratycznej “Wolną Łódź”.”
“”Wolna Łódź” jest gazetą łódzkiego robotnika i inteligenta, całej pracującej ludności naszego miasta. “Wolna Łódź” jest gazetą prawdy, gazetą zjednoczonej demokracji.”
“Nie jesteśmy organem żadnej partii ni organizacji. Pragniemy, aby gazeta nasza była wykładnikiem stanowiska całego narodu… .”

czytamy w W pierwszym wydanym numerze w treści Od Redakcji

Nr wydania – Wolna Łódź 24.01.1945 nr 1

1. Spis treści – strona pierwsza: Od Redakcji. Wolna Łódź. Wojska Radzieckie doszły do Odry. Przywitanie pracującej Łodzi. Przeciw grabieżcom. Redakcja “Wolnej Łodzi”.
2. Spis treści – strona druga. Radość i entuzjazm wyzwolenia. Okaleczona Warszawa. Z dokumentów. Bestjalstwa hitlerowców we Lwowie. Sześć godzin w Łodzi. Komunikat Komisji Organizacyjnej Związków Zawodowych.

Nr wydania – Wolna Łódź 25.01.1945 nr 2.

1. Spis treści – strona pierwsza: Sprawiedliwa zapłata. Wojska Radzieckie zdobyły Kalisz. Zgrzyty. Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów Osóbki=Morawskiego. Prezydent Bierut i premier Osóbka-Morawski w Moskwie. Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości Edmunda Zalewskiego. Uwaga! Pracownicy handlowi. Ucieczka Niemców. Radiostacja poznańska zamilkła. Zbrodniarz ma ich uratować. 6 Zgromadzeń Ludowych.
2. Spis treści – strona druga: Z mianifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Do nauczycielstwa Polskiego w Łodzi. Reforma rolna. O polską Łódź.

Nr wydania – Wolna Łódź 26.01.1945 nr 3.

1. Spis treści – strona pierwsza: Sprawozdanie Nadzwyczajne Komisji dla zbadania zbrodni niemieckich faszystów w obozie śmierci na Radogoszczu. Pościg za wrogiem trwa. Komunikaty z placu bojów: Front wschodni, Panika w stolicy Rzeszy, Na zachodzie. Związek Walki Młodych przy pracy.
2. Spis treści – strona druga: Pierwsza konferencja robotniczej Łodzi. Ofiarna i wytężona praca przyśpieszy ostateczne rozgromienie wroga. Komunikaty: Wezwanie, Polski Czerwony Krzyż Oddział Łódzki – do społeczeństwa polskiego, Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Łodzi, Z zebrania krawców. Tramwaje ruszyły. 4 kina już czynne.

Nr wydania – Wolna Łódź 27-28.01.1945 nr 4.

1. Spis treści – strona pierwsza: Wojna trwa. Demokracja – podwalina przyszłości Polski. Przemówienie wicepremiera Rządu Tymczasowego Wł. Gomółki. Żałobna msza polowa w Radogoszczu ku uczczeniu ofiar niemieckiego bestialstwa.
2. Spis treści – strona druga: Zwycięska Arnia Czerwona prze niepowstrzymanie na zachód. Hojny dar bratniego narodu ukraińskiego dla Warszawy. Komunikaty: Do konsumentow gazu, Rejestracja, Poczta pracuje, Rejestracja kolejarzy. Z dokumentów. Z manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Wezwanie Polskiego Towarzystwa Ekspedycyji Przeowzów Miasta Łodzi.

Nr wydania – Wolna Łódź 29.01.1945 nr 5.

1. Spis treści – strona pierwsza: Łódź pracuje! Ziemie Mazurskie wracają do Macierzy. Armia Czerwona zdobyła Zagłębie Dąbrowskie. Komunikaty: Ostatni etap wojny, Gaulajterzy uciekają, Pogrzeb amb. Umańskiego, Demokraci Polscy z Anglii do Marszałka Stalina, Parlamentarzyści angielscy w Moskwie.
2. Spis treści – strona druga: Doniosła rola nowej szkoły. Z konferencji nauczycieli w Łodzi. Polski Związek Zachodni. Hojny dar bratniego narodu białoruskiego dla Warszawy. Zarządzenie Pełnomocnika Tymczasowego Rządu R.P. Kazimierza Mijala. Z fabryki M. i T. Pikielni.

Nr wydania – Wolna Łódź 31.01.1945 nr 6.

1. Spis treści – strona pierwsza: Pomścimy męczenników Radogoszcza. Kazanie wygłoszone przez ks. kanonika Józefa Orłowskiego z okazji nabożeństwa żałobnego za spokój dusz umęczonych w katowni na Radogoszczu. Wojska sowieckie wkroczyły do Brandenburgii. Komunikaty: Trzydzieści dywizji niemieckich w kotle, Bombardowanie Tokio i Sajgony, Na froncie zachodnim, Niemcy niszczą Włochy.
2. Spis treści – strona druga: Naród litewski Warszawie. Przydział mieszkań. Komunikaty: Ostrzeżenie Tymczasowego Zarządu Gazowni Miejskiej w Łodzi, Komunikat Archiwum Miejskiego w Łodzi. Stan i potrzeby lecznictwa w wyzwolonej Łodzi. Obwieszczenie Delegata Ministrwa Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia w sprawie przywrócenia polskich przepisów o ochronie pracy. Ocaleni. Ogłoszenia.

Więcej o:

1. Henryk Rudnicki – urodził się 23.10.1905 w Łodzi, a zmarł 12.04.1980 w Łodzi. Dziennikarz, legenda łódzkiego dziennikarstwa, politolog, bibliofil, filatelista. Publikował pod ps. Henryk, Henryk, M. Jastrzębiec. Stworzył wraz z Edwardem Uzdańskim gazetę pt. Wolna Łódź i ją redagował.
2. Edward Maksymilian Uzdański – urodził się 12.08.1903 w Warszawie, a zmarł 02.11.1967 w Warszawie – ps. Edek, Maks, Eugeniusz Jewleński, Związkowiec. Działacz komunistyczny.

Notka informacyjna

Tytuł. Wolna Łódź.
Redakcja. Kolegium redakcyjne.
Miejsce i rok wydania. Łódź, 1945.
Nr wydania. 1-6 (styczeń 1945).
Autorzy tekstów. R.F.; R.K.; E.M.; K.P.; Sakowicz.
Druk. Drukarnia Państwowa ul. Piotrkowska 86, Łódź.
Język. polski.
Ilość stron. 2.
Cena. 20 gr. x 1 egz.
Dostępność elektroniczna. Biblioteka Cyfrowa UŁ w Łodzi.
Typ. gazeta.

Gazeta i nr wydań.
Wolna Łódź 24.01.1945 nr 1.
Wolna Łódź 25.01.1945 nr 2.
Wolna Łódź 26.01.1945 nr 3.
Wolna Łódź 27-28.01.1945 nr 4.
Wolna Łódź 29.01.1945 nr 5.
Wolna Łódź 31.01.1945 nr 6.

Źródło

1. Wolna Łódź czasopismo, wyd. 1945, nr 1-6 – bcul.lib.uni.lodz.pl [dostępność na dzień 30.01.2022].
2. Henryk Rudnicki (1905-1980) – pl.wikipedia.org [dostępność na dzień 30.01.2022].
3. Edward Uzdański (1903-1967) – pl.wikipedia.org [dostępność na dzień 30.01.2022].
4. Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego – bcul.lib.uni.lodz.pl [dostępność na dzień 30.01.2022].
5. Kartka z kalendarza. „Wolna Łódź” – gazeta, która przetrwała tylko sześć dni – Łódź.pl; autor agr; 24.1.2022 [dostępność na dzień 30.01.2022].
6. Wyzwolenie Łodzi spod niemieckiej okupacji. Co wydarzyło się 19 stycznia? – uml.lodz.pl; autor agr; 24.1.2022 [dostępność na dzień 30.01.2022].
7. Wolna Łódź czasopismo, wyd. 1945, nr 1-6 – bcul.lib.uni.lodz.pl [dostępność na dzień 30.01.2022].
8. Henryk Rudnicki (1905-1980) – pl.wikipedia.org [dostępność na dzień 30.01.2022].
9. Edward Uzdański (1903-1967) – pl.wikipedia.org [dostępność na dzień 30.01.2022].
10. Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego – bcul.lib.uni.lodz.pl [dostępność na dzień 30.01.2022].