Dnia 13-go czerwca Roku Pańskiego 2025, w mieście fabrycznem Łodzi, na ścianie budynku Zakładu Wodociągów i Kanalizacyi, przy ulicy Wierzbowej pod numerem 52, uroczyście odsłonięto mural zatytułowany „Uśmiechnij się”. Uśmiech na murze, dzieło owo stanowi współczesną interpretacyę mozaiki z Roku Pańskiego 1929, wykonanej na zlecenie ś. † p. inżyniera Stefana Skrzywana, pierwszego dyrektora Wydziału Kanalizacyi i Wodociągów Miasta Łodzi.
Mural, pędzla znanego artysty miejscowego, pana Tomasza Jędrczaka, uczciwem wspomnieniem przywołuje życiową dewizę inżyniera Skrzywana, który to utrzymywał, iż uśmiech szczery i prosty stanowi najpewniejszy środek zaradczy na troski codzienne i trudy żywota miejskiego. Malowidło łączy tedy dziedzictwo historyczne naszego grodu z dzisiejszą jego przestrzenią, ukazując, iż pamięć o przeszłości winna współistnieć z nowoczesnością — ku pokrzepieniu ducha i ku chwale miasta Łodzi.
Dzieło owo powstało ku czci nieodżałowanego ś. † p. inżyniera Stefana Skrzywana, pierwszego dyrektora Wydziału Kanalizacyi i Wodociągów miasta Łodzi, męża zasłużonego, który blisko sto lat temu, w nowo wzniesionym gmachu Zakładu przy ulicy Narutowicza pod numerem 65, kazał wykonać mozaikę z napisem temuż samemu: „Uśmiechnij się”. Była to jego żywotna dewiza, przekonanie płynące z serca, iż uśmiech — prosty, lecz szczery — potrafi rozproszyć chmury trosk codziennych i podźwignąć ducha w obliczu trudów życia miejskiego.
Mozaika ta, ułożona z drobnych kamyczków w hallu wejściowym, służyła nie tylko ozdobie, lecz była witaniem i zachętą dla robotników oraz wszelkich gości Zakładu. Z czasem jednak zniknęła z widoku publicznego, skryta w murach dzisiejszego rektoratu Uniwersytetu Łodzienskiego, zapomniana przez wiekszość mieszkańców miasta.
Dziś, dzięki staraniom artysty miejscowego, pana Tomasza Jędrczaka, pamięć ta ożywa w nowej szacie. Mural przez niego wykonany stanowi nowoczesną, acz wierną duchem interpretacyę przedwojennego wzoru. W tle odnajdziemy motyw graficzny z dawnej mozaiki, a tuż obok – inny mural, ukazujący pierwszych budowniczych łodzienskim kanałów sprzed wieku, co nadaje przedsięwzięciu kontekst historyczno-pamiątkowy.
Malowidło to powstało z okazyi stulecia istnienia Zakładu Wodociągów i Kanalizacyi w mieście naszem. Jego uroczyste odsłonięcie odbyło się dnia 13 czerwca roku bieżącego i stało się wydarzeniem niepośledniem dla społeczności lokalnej. Nadmieniem tu, iż jest to już szósty mural przy ulicy Wierzbowej, której oblicze przemienia się stopniowo w galeryę pod gołem niebem – galeryę, która czci dzieje i tradycyę miasta robotników, tkaczy i inżynierów.
Mural „Uśmiechnij się” nie jest jedynie ozdobą muru, ale i głosem z przeszłości, przypominającym o sile pozytywnego myślenia i pokrzepienia ducha. To dziedzictwo kultury miejskiej, które, łącząc przeszłość z teraźniejszością, niesie nadzieję, iż każde pokolenie, mimo zmiennych czasów, znajdzie pociechę w uśmiechu – temuż samemu, jaki przed laty zalecał inżynier Skrzywan swym współpracownikom.
Publikacje prasowe.
- 16.03.2025; Nota informacyjna. pt. Mural z sympatycznym przesłaniem. 1
Notka: Stefan Skrzywan.
W hołdzie Panu Inżynierowi Stefanowi Skrzywanowi, Mężowi Zasłużonemu dla Miasta Łodzi. W czasach, gdy nasze miasto Łódź, niegdyś uboga osada tkacka, za sprawą przemyślności ludzkiej i gorliwości w pracy, wnetże przemieniło się w jeden z najświetniejszych ośrodków przemysłowych Królestwa Polskiego, znalazł się mąż szlachetnego serca i światłej głowy — Pan Stefan Skrzywan, inżynier i społecznik prawdziwy, którego trud i poświęcenie zasługują na wdzięczne upamiętnienie. Z woli Magistratu, a za przyzwoleniem Opatrzności, objął On na początku bieżącego stulecia zaszczytną funkcyę Pierwszego Dyrektora Wydziału Kanalizacyi i Wodociągów Miejskich, jednostki nowo powołanej do życia celem podźwignięcia zdrowotności i porządku publicznego w obrębie naszego rozrastającego się grodu. Za sprawą Jego inicjatywy, roztropności i niezmordowanej pracy, przedsięwzięto w Łodzi budowę nowoczesnej sieci kanałów podziemnych, jakoteż wodociągów, które zrazu budziły podziw i nieufność zarazem, lecz rychło okazały się być zbawiennemi dla mieszkańców — ratując ich od morów, fetorów i wszelkiej nieczystości. Infrastruktura ta stała się podwaliną dalszego rozwoju cywilizacyi miejskiej, a sam Pan Skrzywan zapisany został w annałach jako pionier postępu i opiekun zdrowia publicznego. Nie dość na tem — mąż ów, obdarzony był również duchem pogodnym i filozofią serca. Na znak wiary w lepsze jutro i ku pokrzepieniu ducha robotnika oraz mieszczanina, umieścił On w siedzibie Zakładu Miejskiego mozaikę z napisem: „Uśmiechnij się” — słowa proste, lecz pełne znaczenia, które po dziś dzień witają każdego przechodnia i pracownika z ciepłem i otuchą. Zatem niechaj Imię Pana Inżyniera Stefana Skrzywana nie popadnie w niepamięć niejawną, lecz niech świeci przykładem dla pokoleń obecnych i nadchodzących — jako wzór obywatela, urzędnika i sługi publicznego, który więcej dla dobra ogółu uczynił czynem, niźli niejeden słowem.
Notka: Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi.
O Instytucyi Wodociągów i Kanalizacyi Miejskich w Łodzi. Działo się to w czasach, gdy Łódź, rychło przeobrażając się z prowincyonalnej osady w tętniące życiem miasto przemysłowe, doznała potrzeby uporządkowania spraw, które bezpośrednio tyczyły zdrowia publicznego, sanitarnej czystości oraz porządku w obrębie ulic i podwórzy. Z tej przyczyny, i z inicjatywy ludzi światłych, powołano do życia przed laty Zakład Wodociągów i Kanalizacyi Miejskich w Łodzi, który po dziś dzień, to jest już od pełnego stulecia, sprawuje zaszczytną i nader odpowiedzialną powinność zaopatrzenia Obywatelstwa w wodę pitną oraz odprowadzania ścieków i nieczystości, zgodnie z wymogami postępującej cywilizacyi. Zakład ów, nieprzerwanie rozwijany, modernizowany i nadzorowany przez inżynierów wysokiego kunsztu oraz personel techniczny oddany dobru wspólnemu, przyczynił się w sposób znaczny do poprawy warunków bytowania mieszkańców oraz do opanowania chorób, które ongiej trapiły przeludnione kwartały robotnicze. W dobie niniejszej, gdy technika osiąga wyżyny niesłychane, a światłość rozumu coraz śmielej przenika zakątki codzienności, Zakład ów łączy tradycyę z nowoczesnością, będąc filarem ładu miejskiego, a przy tem symbolem harmonii między potrzebą człowieka a troską o środowisko naturalne. Niech tedy Imię Zakładu, jak i dzieła przezeń sprawowane, zostaną zachowane w pamięci obywatelskiej i uznaniu potomnych — jakoż instytucya, której praca codzienna, acz nie zawsze widoczna, kształtuje przyszłość naszego Miasta.
Źródło / polecane portale:
- Portal; rewitalizacja.uml.lodz.pl.
- Portal: tulodz.pl.
- Portal: lodz.pl.
- Portal. pl.wikipedia.org.
- Mural z sympatycznym przesłaniem; autor: redakcja; wydawca. darmowa gazeta miejska Łodź.pl (wersja papierowa); data i nr publikacji: 16.03.2025 r., nr 69 wł. 68. ↩︎
Views: 29