Relacja z egzaminów w szkołach łódzkich w 1864 pióra M. Kuźnickiego, zamieszczona w pierwszej łódzkiej gazecie Łódzkie Ogłoszenia – Lodzer Anzeiger 1864. Nr 71. W miejscu tym przytaczam fragment będący początkiem spisanej relacji – cytat „Stosownie do zawiadomienia umieszczonego w Nr. 62 Łódzkich ogłoszeń, odbyły się w tych dniach w mieście tutejszem, w obecności Rektora szkoły powiatowej, Prezydenta miasta, Opiekunów i Rodziców egzamina publiczne w Szkołach Elementarnych, i Pensyach wyższych żeńskich.” W dniu 13.01.2025 r. zamieściłem Obwieszczenie Magistratu Miasta Łodzi opublikowanie w tejże gazecie wydanej w dniu 07.07.1864, nr 62.
Egzamina po Szkołach Łódzkich.
Stosownie do zawiadomienia umieszczonego w Nr. 62 Łódzkich ogłoszeń, odbyły się w tych dniach w mieście tutejszem, w obecności Rektora szkoły powiatowej, Prezydenta miasta, Opiekunów i Rodziców egzamina publiczne w Szkołach Elementarnych, i Pensyach wyższych żeńskich.
Będąc naocznym świadkiem poczytuję sobie za miły obowiązek spostrzeżenia moje udzielić wszystkim, dla których rozwój naszej młodzieży nie jest obojętnym.
Postępując stopniowo rozpoczynam od Szkół Elementarnych rządowych, 5 katolickich 4 ewangelickich i 3 prywatnych.
Szkoły te szczególniej rządowe przepełnione są dziećmi, których liczba w kilku do 300 dochodzi. Przy stosunkowo małej liczbie nauczających, bo każda Szkoła ma tylko po jednym nauczycielu, dziwić się należy nadspodziewanie wielkiemu postępowi uczniów; co świadczy o gorliwości i staranności nauczycieli. Oddając im zasłużoną pochwałę, chętnie byśmy wymienili głównie odznaczających się, gdyby obawa obrażania ich skromności nie wstrzymywała nas od tego. Życzyć by jednak wypadało, by troskliwy Rząd, pomocą ze swej strony przyczynić się raczył do zaprowadzenia odpowiedniego stosunku między uczącymi się a nauczającymi.
Dzieci w tych Szkołach uczą się stosownie do planu głównych zasad Religii swego wyznania, pisania i czytania w języku polskim i niemieckim, czterech pierwszych działań arytmetycznych , z liczbami wielorakiemi, a w niektórych i działania z ułamkami, oraz rachunków pamięciowych.
Dzieci rodziców niemieckich wcale nieźle czytają po polsku i łatwiejsze ustępy dobrze tłumaczą; jak również odwrotnie, dzieci rodziców polskich znaczny w języku niemieckim zrobiły postęp.
Przy egzaminach miłe na nas sprawiła wrażenie koleżeńska harmonia, w jakiej Duchowni obu wyznań, opiekunowie Szkół, wspólnie wszystkie rzeczone zakłady naukowe wizytowali, i obecność Nauczycieli Elementarnych, z widoczną chęcią poznania metody kolegi i przyswojenia sobie tego, co za lepsze uważali.
Nim do zdania sprawy z egzaminu Klassy Przygotowawczej przystąpię, nie do rzeczy będzie po krótce historyą powstania tej Szkoły podać. Rektor tutejszy czując niezbędną potrzebę utworzenia tej Klassy, po porozumieniu się z Opiekunami i uzyskaniu zezwolenia Komisyi Rządowej, na umieszczenie jej dla braku lokalu, w gmachu Szkoły powiatowej, szczerze wziął się do dzieła; tak, że z początkiem roku szkolnego 1863/4 klassa ta otworzoną być mogła. Uczniów do niej uczęszczało dwudziestu, z których tylko połowa bardzo umiarkowaną, stosownie do zamożności opłatę wniosła; druga zaś połowa, dzieci biednych rodziców, bezpłatnie była przyjęta.
Fundusz zebrany był tak szczupły, że o wynagrodzeniu nauczycieli mowy być nie mogło, i nie mamy dosyć wyrazów dla wynurzenia naszej wdzięczności Rektorowi, Opiekunom i Zgromadzeniu Nauczycielskiemu, którzy z taką bezinteresownością i wielkim poświęceniem podjęli się mozolnej pracy, dla ogólnego dobra.
Z odbytego egzaminu powzięliśmy przekonanie nie tylko o wielkim postępie uczniów, lecz i o konieczności utrzymania nadal tej klassy; co i Rada miejska podzielając, przedmiot tak ważny, wzięła pod uwagę i przemyśliwa nad środkami, jakiemi byt jej ustalićby można.
Stosownie do planu przez Władzę Edukacyjną przepisanego, uczono; zasad Religii, języka Polskiego, Rosyjskiego, Łacińskiego i Niemieckiego, Arytmetyki, Geografii, Kartografii i Rysunków; z języka polskiego początki gramatyki, to jest; o częściach mowy i rozbiór gramatyczny, w czem uczniowie wielką biegłość okazali; z łacińskiego tłumaczenia łatwych ustępów, deklinacye i konjugacye słów foremnych, z Rosyjskiego i Niemieckiego czytanie i rozpoznawanie części mowy; z Arytmetyki działania z liczbami wielorakiemi i ułamkami; z Geografii wiadomości wstępne, o Europie w ogólności o Polsce i Rosyi w szczególności. Kończymy krótkie sprawozdanie nasze w zmianką, o egzaminach na dwóch Pensyach wyższych płci żeńskiej, P. Raubal w Łodzi od lat 4 i P. Schmit od roku istniejącej. Nie wchodząc w szczegóły udzielanych przedmiotów, przekonaliśmy się o sumienności, z jaką oba te zakłady są prowadzone, i cieszymy się, że z każdym rokiem co raz większa dążność do oświaty wszystkich warstw społeczeństwa naszego na jaw występuje. Dowodem tego są przepełnione młodzieżą szkoły elementarne; podawanie środków do dalszego kształcenia się zdolnej a mniej zamożnej młodzieży, przez utworzenie dla niej stypendjów obywatelskich, jak o tem w swoim czasie w pisemku naszem z obrotu funduszów zdano relacyą; nareszcie usilna dążność mieszkańców do zamienienia obecnej szkoły powiatowej na gimnazyum, w czem Naczelnik Wojenny miasta Łodzi okolicy i powiatu Sieradzkiego, JW. Baron v. Broemsen w troskliwości swej o rozwój miasta inicyatywą i czynnym współudziałem popiera szlachetne usiłowania.
Spełnienie życzeń tak miasta, jak i dostojnego Nauk Mecenasa rokuje tylokrotnie doświadczona względność Władzy Edukacyjnej, która na prośbę Rady miejskiej zezwoliła zamienić klassę 5-tą specjalną na gimnazyalną, uwolniła w zeszłym roku szkolnym 6-ciu uczniów od opłaty i obdarowała siedemnastu nowozaprowadzonemi mundurami.
M. Kuźnicki.
Łódzkie Ogłoszenia – Lodzer Anzeiger (16) 28 lipca 1864, Nr 71.
Dostępność: Zbiory WBP w Łodzi (Biblioteka Cyfrowa Regionalia Ziemi Łódzkiej przy WBP w Łodzi).
Powiązania.
Tytuły powiązane z treścią.
Ukaz w szynkowaniu trunków w m. Łodzi z dnia 27.01...
2024-05-14Instrukcja dla właścicieli domów w ramach rozporzą...
2024-08-06Herb Łodzi artykuł prasowy 31.03.1903
2024-04-16Taryfa opłat od użycia miar i wag miejskich ze sty...
2024-08-19Noszenie żałoby pod groźbą kary objaśnione dn. 23....
2024-08-19Łódź i nowo budująca się do niej droga żelazna Osk...
2024-03-05Szynki i zakłady usług otwarte do 22-giej w 1864
2024-03-12Wystawa Przemysłowa w Łodzi z relacją prasową arty...
2024-05-12Taksa wiktuałów żywności w Łodzi w 01-12.1864 r.
2024-03-17Polski Manchester w Przewodniku po Warszawie, Łodz...
2025-02-09Węgiel na zimę w Łodzi 1863-1864
2024-03-03Historia M. Łodzi w gazecie Łódź.pl wyd. 2023-2024
2024-03-01Lasy i ludzkie przytułki schronieniem buntowników ...
2024-08-19Bryczki tematem prasowym w 1863
2024-03-03Skrzynki pocztowe w Łodzi i zasady korespondencji
2024-01-16Proceder fałszywych wag miar i spekulacja żywności...
2024-08-04Muzyka kościelna chóralna i figuralna w Polsce XIX...
2024-03-03Dochód zyskowy od trunków w Łodzi w nowej taryfie ...
2024-08-04W sprawie herbu miasta Łodzi artykuł prasowy 04.04...
2024-04-16Taksa wiktuałów żywności w Łodzi w 12.1863 r.
2024-03-07Fundusze dla biednych uczniów łódzkich w latach 18...
2025-01-14Wyroby wszelkie cechowaniu znakami podlegają przez...
2024-08-04Rozporządzenie zaprowadzające Księgi Meldunkowe og...
2024-08-04Łódzkie Towarzystwo Strzeleckie
2024-03-03Bryczki w służbie mieszkańcom Łodzi
2024-01-30Views: 5