Lustra I Ekrany. Wystawa U Hilarego W Łodzi 2025

Wystawa „Lustra i ekrany” w Kamienicy Hilarego Majewskiego w Łodzi (25.09–09.11.2025) zestawia twórczość Małgorzaty Potockiej i Jagody Kaloper, ukazując ich różne sposoby pracy z własnym wizerunkiem i cielesnością.

Ekspozycja podkreśla, jak doświadczenia aktorskie obu artystek przenikały się z ich praktyką wizualną, a także jak sława i obecność w mediach wpływały na ich sztukę. Potocka prezentuje m.in. . cykle fotograficzne „Notatnik”, „Korekcje” oraz rekonstrukcję pracy „Ucieczki”, w których bada granice patrzenia i bycia oglądaną. Kaloper natomiast pokazuje film „Žena u ogledalu”, będący kolażem jej ekranowych wcieleń i refleksją nad przemijaniem. Wystawa, kuratorowana przez Marikę Kuźmicz, staje się ważnym głosem o roli wizerunku, prywatności i cielesności w epoce zdominowanej przez media.

Sala 1 (4).

Wystawa Lustra i Ekrany Włókiennicza 11 2025.09.25-11.09 w Łodzi. Foto Krzysztof Sadłowski, 03.10.2025.

Małgorzata Potocka „Wizerunek publiczny, 1868-2025”: Dwie gabloty; Stop klatki z filmów.

W Sali nr 1 (4) zaprezentowano wielowątkową ekspozycję poświęconą twórczości Małgorzaty Potockiej oraz szerzej – historii mediów, filmu i kultury wizualnej. Wystawa zatytułowana „Wizerunek publiczny, 1868–2025” obejmuje dwie gabloty z materiałami archiwalnymi oraz zestaw stop-klatek z filmów, tworząc narrację o ewolucji obrazu, jego funkcjach społecznych i sposobach dokumentowania życia codziennego. W przeszklonych gablotach znalazły się różnorodne obiekty: czasopisma i wycinki prasowe, fotografie, taśmy filmowe, szkice techniczne i diagramy. Szczególne miejsce zajmują materiały związane z polską kinematografią – numery czasopism Ekran i Kino, recenzje filmowe, a także fotografie aktorów i sportowców. Wycinki prasowe z charakterystycznym nagłówkiem „Każda rola jest przeżyciem” podkreślają znaczenie aktorstwa jako sztuki wcielania się w odmienne tożsamości. Integralną częścią ekspozycji jest prezentacja dorobku Małgorzaty Potockiej – jej portfolio filmowe i wideodokumentalne, scenopisy i storyboardy, a także omówienia krytyczne z prasy branżowej. Osobny segment wystawy ukazuje twórczość artystki z lat 70. i 80. XX wieku oraz jej działalność w ramach Wydziału Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej PWSFTviT w Łodzi. Całość dopełnia projekcja filmu „Interes publiczny” (1986, 56’), stanowiąca przykład jej autorskiego spojrzenia na medium filmowe. Kolejna część ekspozycji poszerza perspektywę, prezentując dokumenty i ilustracje techniczne związane z transportem i urbanistyką. Rysunki pojazdów, schematy komunikacyjne i diagramy organizacji ruchu miejskiego zestawiono z fotografiami codziennego życia w przestrzeni publicznej – przechodniów, budynków i scen ulicznych. W połączeniu z planami i mapami tworzą one refleksję nad funkcjonowaniem człowieka w środowisku zurbanizowanym. Ważnym elementem wystawy jest także instalacja multimedialna – stary monitor CRT ustawiony na czarnym postumencie, emitujący obraz będący jednocześnie zapisem i odbiciem przestrzeni. Ten fragment wprowadza wymiar intermedialny, łącząc tradycyjne nośniki z nowoczesnym spojrzeniem na medium jako narzędzie rejestracji i interpretacji rzeczywistości. Całość ekspozycji została przygotowana w sposób, który łączy archiwalny charakter materiałów z ich współczesnym odczytaniem. Zestawienie dokumentów urzędowych, planów urbanistycznych, fotografii, prasy filmowej i dzieł Małgorzaty Potockiej pozwala dostrzec, jak różne formy zapisu – od technicznych schematów po artystyczne kadry – współtworzą obraz kultury XX wieku i jej dziedzictwa w perspektywie współczesnej.

Treść postu polecana Włóczka mikro kryminał prod. 2019

Sala 2 (5).

Małgorzata Potocka „Granice ciała, 1980/81”: Odbitki ksero, papier, reprints.

W Sali nr 2 (5) zaprezentowana została rekonstrukcja pracy Małgorzaty Potockiej, powstałej podczas jej pobytu w Hünfeld w 1980 roku, na zaproszenie Gerharda Jürgena Blum-Kwiatkowskiego – artysty, animatora i założyciela Galerii EL w Elblągu, który po emigracji do Niemiec stworzył tam INNEN Galerie. W ramach tego pobytu Potocka, wspólnie z Różą i Józefem Robakowskimi, zrealizowała projekt Granice ciała. Polegał on na codziennej fotograficznej dokumentacji własnego ciała, której efekty były następnie kserowane i powielane, tworząc wizualny dziennik przemian i zapis ulotnych stanów cielesnych. Centralnym elementem ekspozycji są duże panele fotograficzne, w których artystka zestawia w rytmicznych układach powtarzające się czarno-białe wizerunki twarzy, dłoni oraz form abstrakcyjnych. Fotografie, ułożone w siatkach przypominających kadry filmowe, ukazują subtelne zmiany w mimice, geście i świetle. Powtarzalność obrazów nie prowadzi do monotonii – przeciwnie, pozwala dostrzec różnorodność i bogactwo ludzkiej ekspresji, a także mechanizmy, w których tożsamość ulega rozszczepieniu, multiplikacji czy reinterpretacji. Konfrontując się z szeregiem niemal identycznych kadrów, widz zaczyna zauważać niuanse, które w codziennym doświadczeniu umykają uwadze. W ten sposób artystka tworzy narrację rozpiętą w czasie, sugerującą ciągłość poszukiwań i ewolucję własnego języka artystycznego, a zarazem stawia pytania o granice cielesności, percepcji i tożsamości.

Sala 3 (6).

Małgorzata Potocka „Korekcje, 1983”: 20 fotografii czarno-białych, odbitki barytowe, papier, 50×40 cm (każda z prac), vintage prints.
Małgorzata Potocka „Notatnik (Moje ciało), 1979/80”: Fotografie czarno-białe, odbitki barytowe, papier, 15×22 cm (każda z prac), vintage prints.
Jagoda Kaloper „Żena u pgledalu (Kobieta w lustrze), 2008-2010”: Film, 48′, dzięki uprzejmości MSU Zagrzeb.

W przestrzeni wystawowej zaprezentowano niezwykle różnorodny i wielowarstwowy zestaw prac fotograficznych oraz multimedialnych, które łączy wspólny motyw poszukiwania tożsamości, pamięci i sposobów postrzegania człowieka we współczesnym świecie. W salach o bogatym, historycznym wystroju – z dekoracyjnymi sufitami, drewnianymi boazeriami i geometrycznymi posadzkami – zestawiono nowoczesne formy artystyczne, co tworzy intrygujący kontrast między klasyczną architekturą a współczesnym językiem sztuki. Szczególne miejsce zajmują prace Małgorzaty Potockiej. Cykl „Korekcje” (1983) składa się z 20 czarno-białych fotografii (odbitki barytowe, 50 × 40 cm, vintage prints), taśmy oraz kartki z tekstem. Artystka wykorzystuje w nim własny wizerunek, podejmując refleksję nad tożsamością, transformacją i wpływem masowych mediów na sposób konstruowania obrazu siebie. Z kolei „Notatnik (Moje ciało)” (1979/80) to wizualny dziennik, w którym czarno-białe fotografie (odbitki barytowe, 15 × 22 cm, vintage prints) zestawione zostały z notatkami artystki. Praca ta dokumentuje ciało i myśli twórczyni, stając się zapisem relacji między fizycznością a doświadczeniem wewnętrznym. Ważnym elementem ekspozycji jest także film Jagody Kaloper „Žena u ogledalu (Kobieta w lustrze)” (2008–2010), trwający 48 minut (dzięki uprzejmości MSU Zagrzeb). Dzieło to wprowadza dodatkowy wymiar narracyjny, w którym odbicie w lustrze staje się metaforą konfrontacji z własnym obrazem i pamięcią. Na ścianach i wolnostojących panelach rozmieszczono czarno-białe fotografie portretowe, często ukazujące twarze w powtarzalnych sekwencjach, z subtelnymi zmianami wyrazu, gestu czy oświetlenia. W niektórych cyklach pojawiają się również dłonie i fragmenty ciała, które – multiplikowane i zestawiane w rytmiczne układy – nabierają niemal abstrakcyjnego charakteru. Szczególnie mocno wybrzmiewa motyw transformacji i dysocjacji, gdzie portret staje się polem eksperymentu, a tożsamość jawi się jako proces nieustannego rozpadu i ponownego scalania. Istotnym dopełnieniem są instalacje multimedialne – monitory i projekcje wideo – które wprowadzają do przestrzeni dodatkowy wymiar ruchu i światła. Dzięki nim statyczne obrazy zyskują kontekst dynamiczny, a widz zostaje zaproszony do refleksji nad tym, jak technologia wpływa na sposób rejestrowania i interpretowania ludzkiego wizerunku. Całość ekspozycji tworzy spójną narrację, w której klasyczna przestrzeń galerii staje się tłem dla współczesnych pytań o naturę obrazu, jego zdolność do utrwalania i jednoczesnego deformowania rzeczywistości. To wystawa, która nie daje jednoznacznych odpowiedzi, lecz prowokuje do uważnego spojrzenia – zarówno na prezentowane fotografie i filmy, jak i na własne sposoby widzenia i rozumienia świata.

Treść postu polecana Łódź subiektywnie. Opowieść obrazem i przestrzenią przy Tuwima 10 w Łodzi

Sala 4 (7).

Małgorzata Potocka „Ucieczki, 1982/2025″: Projekcja (praca powstała na taśmie filmowej, która się nie zachowała”.

W projekcji widzimy nagą artystkę biegnącą przed siebie w szaleńczym pędzie. To obraz kogoś uciekającego, zapewne przerażonego, z sytuacji, w której się znalazł. Może być on odczytywany jako metafora coraz trudniejszej sytuacji kobiet artystek w Polsce lat osiemdziesiątych, a zarazem jako osobisty komentarz Małgorzaty Potockiej, pragnącej wyzwolić się z narzuconej przez męski system roli przypisanej kobietom. Dzieło łączy w sobie elementy performansu i aktorstwa, stając się intymnym zapisem doświadczenia artystki. Ekspozycja prezentowana jest w kameralnej, nastrojowej przestrzeni wystawienniczej, której charakter podkreślają bogato zdobione tapety, drewniane panele oraz geometryczny parkiet. W tej eleganckiej scenerii umieszczono projekcje filmowe – na ekranach pojawiają się dynamiczne sylwetki ludzkie w ruchu, fragmenty przypominające dawne kroniki filmowe. Centralnym elementem aranżacji jest projekcja zestawiona z prostą, drewnianą skrzynią opatrzoną napisem „GOOD OR BAD”, która wprowadza widza w przestrzeń refleksji i oceny. Całość ekspozycji łączy sztukę filmową, instalację i performatywność. Intymna atmosfera wnętrza, skontrastowana z ekspresją ruchu na ekranie, tworzy przestrzeń dialogu pomiędzy widzem a obrazem. To miejsce, w którym sztuka nie daje jednoznacznych odpowiedzi, lecz prowokuje do zadawania pytań i własnych interpretacji.