Kościuszko Tadeusz Na Placu Wolności W Łodzi

Kościuszko Tadeusz pomnikiem stoi w centralnej części Placu Wolności w Łodzi, twarzą ku południowej stronie na Piotrkowską patrząc, a Nowomiejska ku północy od pomnika prowadzi. Po prawej i lewej stronie pomnika odchodzą ulice, i tak na wschód Pomorska, a w kierunku przeciwnym Legionów.

Plac Wolności w Łodzi. Zdjęcie Krzysztof Sadłowski / 07.03.2023 r.

Projektantem posągu na cokole o całkowitej wysokości 17 m, bo o tym tu mowa jest inż. Mieczysław Lubelski, zaś Rada Miejska Łodzi fundatorem się stała. Posąg z cokołem budowano w kolejnych po sobie latach 1927 – 1930, którą to rozpoczęto z dniem 03 maja 1927 roku, zaś odsłonięcia dokonano w dniu 04.12.1930 roku. Odlewy posągu Naczelnika wraz z płaskorzeźbą cokołu powstały w Szkole Rzemiosł w Pabianicach pod kierunkiem inż. Władysława Wagnera, z materiału zakupionego za składek społecznych. Wykonania trzonu wykonała Łódzka Firma Budowlana Ch. Izrael Tyller (ul. Żeromskiego 23), zaś wykonaniem płyt miedzianych wraz z montażem zajęła się Stocznia Gdańska. Pierwszy Pomnik został wysadzony przez Niemieckiego okupanta (1939). Budowę drugiego pomnika ukończono w 1960 będący identycznym z pierwowzorem. Oba pomniki zaprojektował ten sam architekt w osobie Mieczysława Lubelskiego. Pomniki nie były identyczne. Na ten przykład cokół z przedwojennego Pomnika był zbudowany z bloków granitowych, zaś odbudowany w 1960 posiada cokół odlany z betonu i obłożony płytami z granitu. Pomnik Tadeusza Kościuszki obiektywem aparatu fotograficznego utrwalił Ignacy Płażewski. ¹

Więcej o Tadeuszu Kościuszko.

Tadeusz Kościuszko, właśc. Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko herbu Roch III; ur. 4 lutego 1746 w Mereczowszczyźnie, zm. 15 października 1817 w Solurze; inżynier wojskowy, Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej, generał lejtnant wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów, generał major komenderujący w Dywizji Wielkopolskiej w 1792 roku, brevet generał brygady Armii Kontynentalnej w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. ²

Kalendarz wydarzeń.

15.10.1917; Decyzja o budowie Pomnika Tadeusza Kościuszki w Łodzi, podjęta w ramach uroczystego posiedzenia Rady Miejskiej Łodzi w 100-Lecie śmierci Naczelnika. Ponadto Decyzją podjętą, imieniem Naczelnika Kościuszki nazwano ulicę równolegle biegnącą do ul. Piotrkowska, co ówcześnie zwaną Spacerowa lub Promenada, a mowa tu o alei Tadeusza Kościuszki. W następstwie podjętej Decyzji powołano fundusz budowy pomnika, proponując jego budowę u zbiegu al. Kościuszki i ul. św. Andrzeja, lecz plany te nie zostały wówczas zrealizowane.
1918; Po odzyskaniu niepodległości w sprawie miejsca budowy pomnika ustalono, iż plac Wolności stanie się miejscem jego usytuowania.
1921; Ogłoszono konkurs na projekt Pomnika, w roku następnym (1922) rozstrzygnięty, lecz żadna z zaprezentowanych prac nie została zakwalifikowana do wykonania.
1924; Ogłoszono drugi konkurs, przyjmując lokalizację pomnika w Parku na Zdrowiu, z jednoczesną zmienioną nazwy na Park Ludowy im. Tadeusza Kościuszki. Zwycięski projekt autorstwa Władysława Czaplińskiego nie zyskał urzeczywistnienia z powodu sprzeciwu wiceprezydenta Łodzi w osobie Wiktora Groszkowskiego.
01.1926; W wyniku kolejnego rozstrzygniętego konkursu, rozstrzygniętego w styczniu 1926 roku, przyjęto do realizacji projekt artysty rzeźbiarza inż. Mieczysława Lubelskiego.
03.05.1927; W dacie tej kamień węgielny położono pod budowę pomnika, zaś prace nad jego powstaniem zajęły twórcy około 4 lat.
14.12.1930; Uroczyste odsłonięcie Pomnika, z udziałem m.in. Władysława Jaszczołta (Wojewoda Łódzki), gen. Stanisława Małachowskiego, gen. Józefa Olszyny-Wilczyńskiego i Bronisława Ziemięckiego (Prezydent Łodzi), z których ten ostatni z wymienionych dokonał uroczystego odsłonięcia. 800-osobowy chór Zjednoczonych Towarzystw Śpiewaczych z towarzyszeniem orkiestr reprezentacyjnych 28 i 31 Pułku Strzelców Kaniowskich fachową siłą specjalnie zorganizowaną te tejże uroczystości, zadbał o oprawę muzyczną. Podniosłość uroczystego wydarzenia zgromadziła około 30 tys. mieszkańców miasta Łodzi.
11.11.1939; Niemieckie władze okupacyjne dokonały zburzenia Pomnika pod osłoną agresji Niemiec na Polskę i aneksji zachodnich województw wraz z Łodzią przez III Rzeszę. Jak wynika z relacji naocznego świadka w osobie Kazimierza Maja (dozorca jednej z kamienic przy pl. Wolności), niemiecki okupant do burzenia pomnika przystąpił 11.11.1939.
1940; Niemiecki okupant zadbał o sposobie zagospodarowania miejsca po zburzonym Pomniku Tadeusza Kościuszki, ustawiając obelisk ozdobiony wizerunkiem swastyki z figurą stylizowanego orła na jej szczycie.
02.06.1959; Ogłoszono konkurs na odbudowę pomnika.
1946; Wydanie zezwolenie na rozpoczęcie odlewów.
21.07.1960; Po zakończeniu budowy i w przeddzień święta narodowego PRL, dokonano uroczystego odsłonięcia Pomnika.
27.02.2024; Prace w oczyszczeniu monumentu pomnika Tadeusza Kościuszki w ramach ostatniego element prac w związku z kompleksową przebudową placu Wolności.

Treść postu polecana Tablica pamiątkowa Romana Ryterbanda Narutowicza 40 w Łodzi

Publikacje prasowe.

15.12.1930; Relacja z odsłonięcia pomnika pt. Odsłonięcie pomnika Tadeusza Kościuszki. Wielotysięczne tłumy wzięły udział w uroczystościach; na łamach gazety łódzkiej Rozwój z dn. 15.12.1930 roku, Nr 345.
28.02.2024; Notka informacyjna pt. Czyszczenie pomnika Kościuszki (aut. pj; wyd. darmowa gazeta miejska Łódź.pl; dn. 28.02.2024, Nr 25).

Publikacje w cyklu Rodzinne miasto.

Darmowa gazeta miejska Łódź.pl w wersji papierowej, ukazująca się w poniedziałki, środy i piątki, autorem i wydawcą będąca odcinkowej publikacji w cyklu Rodzinne miasto. Z dniem 07.02.2025 roku (wydanie papierowe z dnia 07.02.2025, Nr 15) rozpoczęto temat pn. Pomnik Tadeusza Kościuszki. I tak: ³