Książka Bolesława Fichny pt. Dzień 11 listopada 1918 r. w Łodzi (ze wspomnień uczestników) stanowi unikalne świadectwo historyczne, dokumentujące wydarzenia związane z odzyskaniem niepodległości przez Polskę, widziane oczami łódzkich robotników i działaczy Narodowego Związku Robotniczego (N.Z.R.). Głównym tematem publikacji jest rozbrojenie niemieckich żołnierzy w Łodzi w dniu 11 listopada 1918 roku, ukazane jako kulminacyjny moment lokalnego wkładu w ogólnonarodową walkę o wolność.
Fichna, sam uczestnik i organizator działań niepodległościowych, przedstawia nie tylko przebieg akcji zbrojnej, ale również kontekst społeczno-polityczny Łodzi pod okupacją niemiecką. Ukazuje determinację robotników, ich zaangażowanie w działalność konspiracyjną, wsparcie dla Legionów Piłsudskiego oraz współpracę z Polską Organizacją Wojskową. Autor odpiera zarzuty o rzekomą proniemiecką postawę N.Z.R., przywołując fakty, dokumenty i wspomnienia uczestników, które potwierdzają patriotyczny charakter organizacji.
Książka ma również wymiar polemiczny i emocjonalny – Fichna reaguje na pominięcie N.Z.R. w oficjalnych wykazach organizacji niepodległościowych, domagając się uznania ich zasług. Zebrane relacje, choć subiektywne i często pisane niewprawną ręką, tworzą obraz zbiorowej pamięci, w której 11 listopada jawi się jako dzień triumfu, odwagi i społecznego przebudzenia. To hołd dla tych, którzy z narażeniem życia walczyli o wolność, a także apel o zachowanie pamięci o ich czynach dla przyszłych pokoleń.
„Mija 20 lat, gdy Łódź pracy otrząsnęła się z pruskiego najazdu, gdy zorganizowany robotnik polski wziął czynny udział w walkach w dniu 11 listopada 1918 roku, gdy na strychach domów robotniczych przechowywany, czy też w zatęchłych piwnicach, biało-czerwony sztandar dumnie załopotał nad miastem kominów.”
Fragment wstępu do książki „Dzień 11 listopada 1918 r. w Łodzi” autorstwa dr. Bolesława Fichny (str. 3), który w poetycki sposób oddaje atmosferę przełomowego dnia odzyskania niepodległości, podkreślając rolę łódzkiego robotnika i symbolikę narodowego sztandaru.
Wszystkie niżej wymienione osoby odegrały istotną rolę nie tylko w wydarzeniach z 11 listopada 1918 roku, ale także w późniejszym dokumentowaniu i utrwalaniu pamięci o tych wydarzeniach dla przyszłych pokoleń.
- Michał Klinowski – nazwany przez Fichnę „żywą kroniką niedawnej N.Z.R. przeszłości”, był najbardziej aktywnym współpracownikiem przy zbieraniu materiałów. Autor podkreśla jego energię, namiętność i pasję w dokumentowaniu bojowej historii Narodowego Związku Robotniczego (s. 6–7, 16).
- Feliks Marciszewski – odegrał ważną rolę w mobilizacji broni dla oddziału bojowego N.Z.R. w październiku 1918 r., przynosząc starannie ukrywaną strzelbę (s. 13).
- Ludwik Szymański – jego siostra Jabłońska przechowywała broń od 1914 roku, która została wykorzystana w przygotowaniach do rozbrajania Niemców (s. 13).
- Andrzej Kazimierczak – wybrany do komisji zbierającej materiały wspomnieniowe, współorganizator konferencji przygotowawczej w lutym 1938 r. (s. 5–6).
- Feliks Tomczak-Tomaszewski – również członek komisji zbierającej wspomnienia, zaangażowany w organizację publikacji (s. 5–6).
- Franciszek Jaranowski – członek komisji wspomnieniowej, współpracownik Fichny przy opracowaniu materiałów (s. 5).
Oto pełna lista osób, które nadesłały swoje wspomnienia do publikacji Dzień 11 listopada 1918 r. w Łodzi (ze wspomnień uczestników), według źródła książkowego. Lista imienna uczestników (w kolejności alfabetycznej):
- Gabinowski Józef
- Gałęski Władysław
- Godzino Antoni
- Jeżony Władysław
- Kazimierczak Andrzej
- Kita Wawrzyniec
- Klinowski Czesław, dr med.
- Klinowski Michał
- Kołodziejczyk Franciszek
- Krysiak Antoni
- Kula Józef
- Kunowski Robert
- Lewandowski Konstanty
- Lewandowski Roman
- Maciejewski Ignacy
- Małecki Bronisław
- Mańko Franciszek
- Marciniak Józef
- Marciszewski Feliks
- Mrówka Marian
- Nowicki Mieczysław
- Olszewski Jan
- Płac Julian z Konstantynowa
- Pudlarz Stefan
- Stolarski Franciszek
- Szmulski Leon
- Święcicki Władysław
- Szymański Ludwik
- Teodorczyk Franciszek
- Tomczak-Tomaszewski Feliks
Notka informacyjna.
- Tytuł: Dzień 11.11.1918 w Łodzi
- Podtytuł: ze wspomnień uczestników
- Autor: Bolesław Fichna (1891-1945)
- Wydawca: Autor
- Nakład: Autor
- Miejsce wydania: Łódź
- Rok wydania: listopad 1938
- Druk: Zakłady Graficzne Z. Manitius w Łodzi
- Typ: Książka
- Język: polski
- Lokalizacja oryginału: Lokalizacja, Dostępność i Zbiory – Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi – Regionalia Ziemi Łódzkiej.
- Prawa: Domena publiczna
Tytuły powiązane z kategorią i tagiem.
Views: 42